Birleşmiş Milletler’in toplumsal cinsiyet eşitliği için çalışan birimi UN Women Türkiye ofisi, 25-26 Ekim tarihlerinde Ankara’da Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evliliklerin Önlenmesi Roman Çalıştayı düzenledi. Çalıştayda Türkiye’nin farklı şehirlerinden bir araya gelen Roman dernekleri ve aktivistler, toplumsal cinsiyet eşitliği ve Roman toplumundaki erken evliliklerin sebepleri üzerine derinlemesine tartıştmalar yürüttü ve bu evliliklerin önlenmesi içi çok yönlü çözüm önerileri sunuldu.
Türkiye’de ortalama evlilik yaşı giderek yükselse de, çocuk evlilikleri ve zorla evllilik halen önemli bir toplumsal sorun. Ciddi sayılarda çocuk geleneksel toplumsal cinsiyet rolleri, fakirlik ve eğitimsizlik sebebiyle 18 yaşından önce zorla evlendiriliyor. Erken evlilikler çocukları aile ve arkadaş ortamlarından koparıyor, ruhsal, bedensel, sosyal ve kişisel gelişimlerini sekteye uğratıyor. Zorla evlendirilen çocukların aile içi şiddete maruz kalma tehdidi artıyor ve bu tür evlilikler, evlilik adı altında, cinsel istismarı meşrulaştırıyor.
Türkiye’deki Romanlar arasında da erken evlilik sıklıkla görülen bir sorun. Sakarya’da yapılan bir araştırmaya göre, şehirde yaşayan Romanların evliliklerin yarısına yakını 18 yaş altındayken gerçekleşmiş. Kocaeli’de yapılan başka bir araştırmaya göreyse çocuk evliliklerin oranı yüzde 35’i buluyor[1].
UN Women Türkiye ofisinin düzenlediği çalıştayda bir araya gelen temsilciler, Romanlar arasındaki erken evliliklerin en büyük sebebinin yoksulluk olduğunu belirttiler. Toplantıda ayrıca eğitimsizlik, kapalı toplum yapısı, aile içi şiddet ve sosyal baskı, özellikle kız çocuklarının anne olma motivasyonu ile yetiştirilmeleri ve rol model eksikliği de erken evliliğe yol açan sebepler olarak ele alındı.
Erken evliliğin sadece Romanlara özgü bir problem olmadığının altını çizen katılımcılar, devlet kurumlarının bu sorunu ciddiyetle ele alması gerektiğini belirttiler. Katılımcıların çoğu, erken evliliğe zorlanan bireylerin çocukluklarını yaşayamadıkları ve aile birliği oluşturacak olgunluğa henüz erişmeden üzerilerine yüklenen sorumlulukları taşıyamadıkları için bağımlılık da dahil olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarıyla mücadele ettiklerini de gündeme getirdi.
Toplumsal cinsiyet eşitliği ile ilgili bu toplantıya çok az sayıda kadının katılmış olmasının dikkat çeken katılımcı Olgun Çaylı, takip eden toplantılarda Roman kadın aktivistlerin de yer alması için Roman derneklerinin özel çaba sarf etmesi gerektiğini ifade etti.
[1] https://www.researchgate.net/publication/311845768_SAKARYA_ROMAN_AILELERINDE_ERKEN_EVLILIK_ARASTIRMASI
